Somer in die Bronberg-gebied sal nie somer wees sonder die piet-my-vrou se roep nie.

Menige mense sê dat dié roep, wat dwarsdeur die dag en nag weergalm in die broeiseisoen, hulle tot raserny dryf. Tog word die piet-my-vrou bykans nooit gesien nie.

Die piet-my-vrou is ’n somerbesoeker wat stil-stil in die lente by ons aankom. Hy begin eers ’n rukkie later roep as die broeiseisoen begin. Die driftige roep neem af soos wat die seisoen loop en vroeg in die nuwe jaar word die note langer, meer uitgerek en minder kenmerkend, soos ’n koekoek-horlosie wat besig is om af te loop. Teen einde Januarie is hy feitlik stil en teen einde Februarie is hy weer weg na sentraal Afrika.

Die piet-my-vrou het sy naam gekry na aanleiding van die woorde wat hy roep en baie boere meen dat sy roep goeie weer voorspel. Die voël se Zulu-naam, ‘Uphezukomkhono’, verbind hom aan die seisoen van sy verskyning. Vir hulle lei die piet-my-vrou se roep die saaiseisoen in. Die letterlike vertaling van sy Zulu-naam beteken ‘bo-aan die arm’ en verwys na die skoffels wat land toe gedra word.

Piet-my-vrou
Foto: Wikipedia

Parasiet
Die piet-my-vrou is ’n parasitiese broeier wat ’n enkele eier in die neste van ander voëls lê, gewoonlik die janfrederiks. Hulle kan egter ook eiers lê in die lysters, vlieëvangers, bontrokkies en die bergklipwagter, swartpiek, dassievoël en Hererospekvreter se nessies.

Die koekoek-eier broei gouer as die ander uit, sodat die piet-my-kuiken van die ander eiers ontslae kan raak. In sommige voëlspesies se nessies, raak hy nie van die eiers ontslae nie, maar wag tot hul uitgebroei het. Die kuikens word dan op die piet-my-kuiken se hol rug oor die rand van die nessie gestoot.

Met die onverdeelde aandag van sy stiefouers groei hy vinnig en verdwerg hulle naderhand. Op 10 dae is die piet-my-vrou twee keer die grootte van ’n volwasse janfrederik. In dié stadium sit die janfrederik gewoonlik op die kuiken se rug om hom te voer.

Grys
Die grys piet-my-vrou se kastaiingbruin bors is diagnosties en dit is ook waar sy Engelse naam, ‘Redchested Cuckoo’, vandaan kom. Die geslagte lyk eners en die onvolwassenes is sonder die rooierige bors en is gewoonlik swart bo-op en het wit onderste dele met duidelike swart dwarsstrepe.

Daar is vier baie enerse grys koekoeke, naamlik die piet-my-vrou, Europese koekoek, Afrikaanse koekoek, en die kleinkoekoek. Die kleinkoekoek is egter so seldsaam dat jy maar met ’n geruste hart van hom kan vergeet en behalwe die piet-my-vrou sal jy die ander twee nie sommer in Bronbergwêreld kry nie.

Die Europese- en Afrikaanse koekoek en piet-my-vrou lyk so eners dat die kenners mense aanraai om eerder met hulle roepe vertroud te raak en hulle so te probeer uitken. Onthou net dat piet-my-vrou se wyfie ’n ander roep het as die mannetjie. Sy maak ’n skril ‘pipipipipi’-geluid.

Ander
Die Europese Koekoek is egter botstil terwyl hy in Afrika is omdat hy nie hier broei nie. Hy roep blykbaar net ‘koekoek’ in die Europese somer. Die Afrikaanse koekoek se roep klink nogal soos ‘koekoek’ agterstevoor gesê.

Hy is bekend daarvoor dat hy op die mikstertbyevanger parasiteer en lê ’n enkele eier in die byvanger se nes. Sodra die groot koekoek-kuiken uitbroei, stoot hy die byevangerkuikens of –eiers uit die nes.