Dit is Desember 1908, ses jaar ná die
Anglo-Boere-oorlog, ’n paar jaar voor die
Eerste Wêreldoorlog, die jaar waarin die
reuse Cullinan diamant gesny is, ’n interkoloniale
konferensie in Pretoria gehou is,
Onderstepoort Veeartseny Instituut en TUK,
voorloper van die Universiteit van Pretoria,
gestig is. Ons kyk hoe poskaarte, Kerskaartjies,
Nuwejaarskaartjies en Kerspersente
vir kinders daardie jaar gelyk het.
Kersgroete
Jerusalem
Dié Kerskaartjie is vir
Kersfees 1908 gestuur
van New York
na Jerusalem.
.
. |
Verguld
Die vergulde Victoriaanse
Kerskaartjie in
reliëf blaai oop om
binnekant ’n dogtertjie
met ’n rooi rok en
groot geveerde hoed
te wys wat bessies in
die sneeu pluk. Die
agterkant van die kaartjie het ’n gedateerde
nota op wat sê Kersfees 1908. |
|
|
Kersvader
Die Kerswense
met
Kersvader
en Kersbome
pronk op’n poskaart
wat in 1908 gepos is.
. |
Porselein
Die antieke Deense
porseleinbord beeld
die oorspronklike
Kerstoneel met die
sterre in die
woestyn uit. Bo-aan
die bord sê dit
Kersfees 1908. |
|
|
Nuwejaarskaartjies
Vir 1909
Toeka se dae
was dit blykbaar
die
gewoonte
om Nuwejaarskaartjies
ook te stuur.
Dié kaartjie
met die kat op is in 1908 gepos vir Nuwejaar
1909. |
Vir 1908
Die Nuwejaarswense
poskaart was
vir die nuwe
jaar van 1908,
maar is nooit
gepos nie
alhoewel daar ’n boodskap agterop ingeskryf is. |
|
|
Kersgeskenke
Pop
Dié Schoenau & Hoffmeister
pop is in ’n
porseleinfabriek in
Burggrub, Bavaria
gemaak van 1901 tot
ongeveer 1910. Die
pop se oë het toegegaan
as sy gaan ‘slaap’
het. |
|
Teestelletjie
Dié antieke 17-stuk
kinderteestelletjie is van
porselein en bestaan uit vier bordjies,
vier teekoppies, vier pierings
plus ’n teepot met deksel, en ’n
suikerbakkie
en melkbekertjie
met deksels.
’n Dogtertjie
sou dit
persent kon
kry vir Kersfees
1908. |
|
Os en wa
Dié antieke metaal ‘Cracker Jack’ treinenjin was
menige seuntjie se droom vir Kersfees.
.
. |
Trein
In 1908 was ’n handgekerfde os en waentjie ’n
gesogte persent onder plattelandse seuntjies.
Dié antieke speelding is uit hout gemaak. Die
os het ’n draadring deur sy neus. |
|
|
Liefdadigheid
Die tien Armeense kinders op die
foto het nuwe klere gekry vir Kersfees
1908. In die laat 19de eeu het
die Skandinawiese lande ?n menseregte
rewolusie ondergaan en mense
soos die Noorweegse sendeling,
Bodil Katharine Biorn, het liefdadigheidswerk
in Armenië begin doen.
Sy het tot in 1935 met Armeniese
vlugtelinge in Sirië en Lebanon
gewerk. |
Poskaarte
Portret
Dié poskaart is vir
Kersfees 1908 gestuur.
Dit is ’n portret van ’n
vrou genaamd Annie.
Blykbaar was dit daardie
jare baie grênd om ’n
portret foto van jouself
in ’n poskaart te
omskep.
.
.
.
.
. |
|
Strandmodes
In 1908
het
strandmodes
effens
anders
gelyk as
vandag.
Die
mans het
met pakke klere en vroue met lang rokke
op die promenade op en af gestap. Dié
1908 poskaart is van Hampton Beach, ’n
stranddorp teen die Atlantiese Oseaan in
die staat New Hampshire in Amerika. |
|
Duitsland
Die poskaart van die ‘Festhalle am Hohenzollernplatz,
Frankfurt’ is in 1908
gepos. Die eerste geleentheid wat in dié
saal gehou
is, was die
Duitse Gimnastiekbyeenkoms
in 1908. |
Aardbewing
Dié poskaart
bied die
aardbewing
van 28 Desember
1908 in
Messina,
Italië uit. Dit is deur Caruso & De Alessandri in
Milaan uitgebring.
|
|
|
Motorkarre
Stoomkar
Die ‘White
Flier’ was ’n
stoomaangedrewe
kar,
bestuur deur
Gus Seyfried.
Hy het
die myl
binne ’n rekordtyd van 59 sekondes afgelê op ’n modderagtige baan by Tanforan op 6 Desember
1908. Tanforan was ’n perderesiesbaan in
San Bruno, Kalifornië.
. |
Indianapolis
’n Man
genaamd
Carl Fisher
het die
wêreld se
spoggerigste
motorrenbaan,
die
Indianapolis,
tot stand gebring. Net voor Kersfees 1908 het
hy vier vennote gevind en ’n ooreenkoms om
die ou Pressley-plaas te koop, geteken. Twee
maande later, op 8 Februarie 1909, is die renbaan amptelik gestig. Die eerste wedren is in
Augustus 1909 daar gehou. . |
Model T
In Desember
1908 het
Henry Ford
sy eerste
Model T Ford
in Amerika
gebou en
gou het dié
legendariese
motortjies hulle weg na Suid-Afrika gevind. Die
karretjies het diep spore in Suid-Afrika se
geskiedenis getrap en verskeie staaltjies word
vandag nog oor hulle vertel. Die eerste Ford, ’n
Model A, wat buite Amerika verkoop is, is
trouens in 1903 deur ’n Suid-Afrikaner, Arthur
Youldon van Johannesburg, ingevoer. . |
Perdloos
Dié wêreld was in 1908 nog ietwat skepties oor
die betroubaarheid van ‘perdlose’ voertuie. Dié
illustrasie in 1908 se Kersuitgawe van ‘Harper’s
Weekly’ beeld ’n stomme Kersvader in die verknorsing
uit.
|
Kersversierings
Winkels
Ja, daar was
Kersversierings
in winkels
in 1908.
Dié is ’n foto
van ‘Electric
Avenue’ in
Brixton, Suid-
London. In
1908 was ‘Electric Avenue’ ’n befaamde
inkopiestraat, beroemd vir sy Kersversierings.
Besoekers het van heinde en verre gekom om
hulle aan die skouspel te vergaap.
|
Fabriek
Selfs fabrieke het groot gegaan met versierings
rondom Kerstyd. Die geskrewe deel op dié foto
lees: “Xmas 1908. Cinco Factory Boyertown, PA
(9).” Cinco was ’n soort sigaar wat daardie jare
vervaardig is. Boyertown is in Berks County,
Pennsylvania, Amerika.
|
Geen nodig
Krismis het nog altyd ‘groot eet’ beteken, maar
toeka se slagters het nie ingegaan vir
Kersversierings nie. Die foto is gedateer Kersfees
1908 en wys C Wood se slaghuis in
Tunbridge Wells, Kent, Engeland. Daardie jare
het Britse slagters almal donker blou en wit
gestreepte voorskote bo-oor hulle wit voorskote
gedra. Dit was ook die gebruik dat seuntjies,
soos die een links op die foto, rokke gedra het. |
Sport
Goue Kersgeskenk vir sy land
Reggie Walker van Suid-Afrika het ’n vroeë
Kersgeskenk vir sy land gebring toe hy die 100
tree wedloop op die Olimpiese Spele van 1908
in Londen gewen het. Reggie was ’n laat inskrywing
nadat geld inderhaas in sy provinsie, Natal,
ingesamel is om hom spele toe te stuur. Die
spele sou in Italië gewees het maar is na die uitbarsting
van Vesuvius in 1906 na Londen verskuif.
Die spele het van April tot in Oktober
van 1908 geduur. Op die foto wen Reggie
Walker, heel regs, goud vir sy land.
|
Rekord
Reggie Walker word skouerhoog deur Suid-
Afrikaanse ondersteuners gedra ná hy die goue
medalje in die 100 meter op die Londense
Olimpiese spele van 1908 gewen het. Reggie se
tyd was 10.8 sekondes, wat ’n nuwe wêreldrekord
was.
|
Rugby
Dié Kerskaartjie
is
deur Victoriaanse
rugbyspelers
in
1908 aangestuur. . |
In en om Pretoria
Inter-koloniale konferensie
In Mei 1908 is ’n inter-koloniale konferensie in
Pretoria gehou waar besluit is dat dit in Suid-
Afrika se beste belang sal wees om ’n Unie van
die self-regerende kolonies onder die Britse
kroon te stig.
. |
Diamant
Die Cullinan
diamant is
uiteindelik
in 1908
gesny. Dié
rekordgrootte
diamant
is aan
Koning
Edward VII
geskenk. Hy
het die Asscher broers gevra om die reuse
steen te sny in nege diamante wat deel geword
het van die Britse regalia, Engelse kroonjuwele
of opgeëindig het in die persoonlike besit van
die Britse koningshuis. Op dié publisiteitsfoto
oorhandig mynoppervlakbestuurder Fred Wells,
regs, die diamant aan McHardy wat dit dan
terug gee aan Thomas Cullinan, links.
. |
Veeartseny
Die Onderstepoort Veeartseny Instituut is in
1908 gestig en Sir Arnold Theiler was die eerste
direkteur. Hy is in 1898 as staatsveearts van die
ZAR ingesweer. Nadat hy in die Anglo-Boereoorlog
geveg het, het hy baie van sy tyd aan die
navorsing van siektes soos ooskuskoors, Afrikaperdesiekte,
rooiwater, hartwater, galsiekte en
nagana gewy. Sy navorsingsaktiwiteite het ’n
nuwe navorsingstasie op die plaas Onderstepoort
tot gevolg gehad.
. |
Tuk gestig
Die Pretoria-sentrum van die Transvaal Universiteitskollege
(TUK) het in 1908 sy deure vir
studente geopen. Die kollege het as ’n Afrikaans-
medium inrigting in Kya Rosa begin, ’n
vierslaapkamer huis in Skinnerstraat 270 in
sentraal Pretoria wat aan windmaker joernalis,
Leo Weinthal, behoort het.
. |
|